Na Corona moet het fundamenteel anders!!

Voor zover wij dat al niet wisten, maar het aandeelhouderskapitalisme is failliet!! Aandeelhouders waren vroeger investeerders in een bedrijf. Als het met het bedrijf goed ging dan profiteerden zij daarvan. Het doel was het bedrijf vooruit helpen. Dit doel kennen de meeste aandeelhouders allang niet meer. Helderder dan Willem Schramade het stelt in het Financieel Dagblad is het niet te stellen: ”  Het mechanisme werkt als volgt:

1) in goede tijden maximaliseer je het financieel kapitaal ten koste van de andere kapitalen, door onder andere in de kosten te snijden en concurrentie verminderende overnames te doen, waardoor je winst, beurskoers en bonus stijgen;

2) vervolgens keer je alles uit aan je aandeelhouders, waardoor je beurskoers en bonus verder stijgen; zodat

3) er ook van dat financieel kapitaal weinig meer over is; en

4) in crisistijd heb je geen veerkracht en klop je aan bij de overheid.

Ofwel, private winsten en gesocialiseerde kosten, precies zoals de banken in de crisis van 2008.

In het Algemeen Dagblad reageert  PvdA-Kamerlid Henk Nijboer onder ander op deze tendens door te stellen dat hij dat ook het personeel kan meeprofiteren van de stijgende winsten van bedrijven door ze een loonsverhoging te geven. ,,Bedrijven maken hoge winsten dankzij de lage lonen van het personeel. De afgelopen twintig jaar hebben werknemers een steeds kleiner deel van de koek gekregen. Ik wil dat werknemers inspraak krijgen over de verdeling van de winst. De aandeelhouders gaan er met de poet vandoor, de werknemers krijgen een hogere energierekening. Dat moet stoppen.’’

Lodewijk Asscher stelde in november 2019 ook dat het model failliet is en opperde dat de economie hervormd moet worden door goed gedrag te belonen:

“Wat kunnen we doen om samen een economie te creëren waarin iedereen zinvol werk doet en waarmee we samen nieuwe zekerheden voor de toekomst bouwen? Hoe kunnen we goed gedrag belonen en slecht gedrag beprijzen? Voor de Partij van de Arbeid is het altijd de missie geweest dat ieder mens bestaanszekerheid geniet en een kans op ontplooiing heeft. Zekerheid is niet schadelijk voor groei en vooruitgang, maar er juist een voorwaarde voor. In deze tijd vergt dat een aantal grote hervormingen.

Een belangrijk onderdeel daarvan is dat bedrijven gaan stilstaan bij hun maatschappelijke rol. Hun missie. Aandeelhouders verwachten winstmaximalisatie op korte termijn, maar de samenleving verwacht terecht meer van bedrijven. In Frankrijk is daartoe een wet aangenomen. Die wet regelt in essentie drie dingen:

1. Bedrijven moeten hun missie – hun raison d’etre– formuleren. Bedrijven moeten hun leidende principes gaan definiëren die als gids dienen bij financiële en strategische beslissingen.
2. Bedrijven worden wettelijk verplicht om naast hun eigenbelang, ook rekening te houden met de belangen van de samenleving en het milieu.
3. Bedrijven kunnen, onder voorwaarden, een nieuwe rechtsvorm aannemen, namelijk een maatschappelijk bedrijf. De nieuwe rechtsvorm moet ondernemers die willen handelen in het maatschappelijk belang betere juridische bescherming bieden tegen activistische aandeelhouders die alleen winst op korte termijn willen maken.

Aanvankelijk leidde de wet tot kritiek, maar bedrijven zijn er nu serieus mee bezig. Ze bespreken het met de werknemers. Wat doet ons bedrijf voor de samenleving, wat is onze echte toegevoegde waarde? Sommige Nederlandse bedrijven doen dat sowieso al. Een bedrijf als Tony Chocolonely vind ik een mooi voorbeeld. Zij maken winst, maar de missie is 100% slaafvrije chocolade. Ik wil dat alle Nederlandse bedrijven gaan stilstaan bij hun maatschappelijke missie en wil daarom een zelfde soort wet als in Frankrijk gaan maken.

Deze initiatiefwet is onderdeel van een bredere agenda. Belastingen moeten goed gedrag gaan belonen en slecht gedrag bestraffen. In Oostenrijk doen ze dat al, door de winstbelasting te verhogen voor bedrijven die geld oppotten en te verlagen voor bedrijven die investeren. Verder is winstdeling nodig zodat welvaart eerlijker gedeeld wordt. En zeker werk moet weer de norm worden, met inspraak en invloed voor werkenden op het werk zelf, op beloningen (en maximale beloningsverschillen) en de balans tussen werk en privé.

Ik roep de CEO’s van de grote bedrijven op: laat zien dat dat je het goede wil doen en spreek je uit voor een dergelijke verandering! Want verantwoord kapitalisme gaat niet vanzelf, dat heeft de geschiedenis wel aangetoond. Maar we kunnen het wel degelijk veranderen. ”

Ook nu moet de overheid inspringen om de economie te redden. De “onderbetaalde” CEO’s zijn onzichtbaar.  De vakkenvullers, schoonmakers, het zorgpersoneel moeten de boel redden onder leiding van de staat. De CEO staat zijn handjes op te houden, want door staatsingrijpen lopen zij hun rendement mis. Natuurlijk zullen ze het geld terugbetalen als dat kan, maar met als doel zo snel mogelijk het systeem zoals door Schramade beschreven weer in gang te zetten. Het moet anders, zeker nu, want het huidige systeem is failliet.

Het is tenslotte van de gekke dat mensen die fulltime werken afhankelijk zijn van toeslagen om rond te komen. Zij krijgen dus minder dan het bestaansminimum en zijn afhankelijk van staatsbijdragen met een financiële boekhouding die voor velen totaal ondoorzichtig zijn en dan ook door de overheid ten lange leste het deksel op de neus krijgen. Dit kan niet langer.